ادیسه انسان

ما نمی‌دانیم نخستین گام را چه کسی برداشت که به این جایی انجامید که اکنون در آن ایستاده‌ایم: ما انسان‌ها. این راز قطعاً تا ابد ناگشوده باقی خواهد ماند. زیرا چه کسی می‌تواند بگوید چه تعداد سنگواره هنوز در زیر خاک پنهان است؟ هر چند امروز به برکت شیوه‌های پژوهشی نوین، اطلاعات جدید، جستجو به دنبال نیاکانمان کاملاً هدفمند به پیش می‌رود، با وجود این هنوز هم تصادف بهترین یار و یاور باستان‌شناسان و دیرین‌شناسان به حساب می‌آید. دوازده ثانیه پیش از "فیلم" ــ پنج تا هفت میلیون سال قبل ــ مسیر تکاملی شامپانزه‌ها و انسان‌ها از هم جدا می‌شود. نخستین انسانگونه‌ها (هومینیدها) بخشی از آفریقا را مسکون می‌سازند. در آخرین ربع ثانیة پیش از پایان، آخرین تصویر فیلم، "انسان اندیشه‌ورز" در آفریقا ایستاده است، انسان اسکان می‌یابد، اهرام را در مصر می‌سازد و در قرون وسطی محققین و دانشمندان و همچنین مخالفین دستگاه حکومت پاپ‌ها را در آتش می‌سوزاند، دستگاه چاپ را اختراع می‌کند، بمب اتمی را به هیروشیما و ناکازاکی پرتاب می‌کند، و به ماه سفر می‌کند. این کتاب به مرحلة آغازین واپسین دوازده ثانیة تاریخ حیات پرداخته است.‏