جاذبه و دافعه علی (ع)

علی از مردانی است که هم جاذبه دارد و هم دافعه، و جاذبه و دافعه او سخت نیرومند است. شاید در تمام قرون و اعصار جاذبه و دافعه‌ای به نیرومندی جاذبه و دافعه علی پیدا نکنیم. دوستانی دارد عجیب، تاریخی، فداکار، باگذشت؛ از عشق او همچون شعله‌هایی از خرمنی آتش، سوزان و پرفروغ‌اند؛ جان دادن در راه او را آرمان و افتخار می‌شمارند و در دوستی او همه چیز را فراموش کرده‌اند. از مرگ علی سالیان بلکه قرونی گذشت اما این جاذبه همچنان پرتو می‌افکند و چشمها را به سوی خویش خیره می‌سازد.

آیت‌اللّه مرتضی مطهری به تعبیر امام خمینی "متفکر و فیلسوف و فقیه عالی مقام" بود، استاد برجسته حوزه علمیه قم و دانشگاه تهران بود و در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی مامور به تشکیل شورای انقلاب از سوی امام خمینی شد.

این کتاب مجموعه‌ای است از چهار سخنرانی که در روزهای ۱۸ تا ۲۱ ماه مبارک رمضان سال ۱۳۴۸ در حسینیهٔ ارشاد ایراد شده است و مشتمل است بر یک مقدمه و دو بخش. در مقدمه کلیاتی دربارهٔ جذب و دفع به طور عموم و جاذبه و دافعهٔ انسان‌ها به‌طورخاص بحث شده است.

 در بخش اول، جاذبهٔ علی (ع) که همواره دل‌هایی را به سوی خود کشیده و می‌کشد و فلسفهٔ آن و فایده و اثر آن، مورد بحث قرار گرفته است و به آثار اجتماعی عنصر محبت و نیز به آثار تربیتی آن توجه شده است.

 در بخش دوم، دافعهٔ نیرومند آن حضرت که چگونه عناصری را به‌سختی طرد می‌کرد و دور می‌انداخت، توضیح و تشریح شده است و ثابت گردیده که علی(ع) دو نیرویی بوده است و هرکس که بخواهد در مکتب او پرورش یابد باید دونیرویی باشد. استاد در این بخش جریان «خوارج» را معرفی کرده است. کیفیت توضیح استاد در مورد خوارج به‌گونه‌ای است که مخاطب گمان نکند با جریانی صرفاً تاریخی مواجه است که در روزگار کنونی مانندی ندارد. استاد همواره بر تکرار پذیری جریان خوارج تأکید می‌نماید.